تونلها، سرداب‌ها، مقبره‌های زیرزمینی 3 اتاقه و راهروهایی که از بزرگترین سازه‌های زیرزمینی متصل به مسجد ایاصوفیا هستند، از نظر هنر و تاریخ معماری یکی از سازه‌های پیشرو در جهان محسوب می‌شوند.
این مکانهای اسرارآمیز با مطالعه و کاوش یک تیم معماری در زیر ایاصوفیا به دست آمده و خبرگزاری آناتولی تصاویری از آن را تهیه کرده است.
ایاصوفیا بزرگترین کلیسایی است که توسط امپراتوری روم شرقی در استانبول ساخته شده و سالها به عنوان یک بنای میراث جهانی شناخته شده است. این معماری توسط مورخان به عنوان “هشتمین عجایب جهان” توصیف شده است.
دکتر حسن فرات دیکر، عضو هیئت علمی دانشکده معماری و طراحی دانشگاه فاتح سلطان محمد استانبول به همراه تیم تحقیقاتی خود یک مستند معماری از تونلها و سردابهای زیرزمینی که در سال 1485 ساخته شده، تهیه کرده است. این مکانها با تهویه مناسب و مقاومت بی‌نظیر در برابر رطوبت و دیگر مسائل طبیعی پابرجا مانده است.
دکتر دیکر در مصاحبه با خبرنگار آناتولی، تونلها و آبچکانهای موجود در زیر و اطراف ایاصوفیا را که حدود یک کیلومتر هستند، نشان می‌دهد.
– ایاصوفیا یک سازه منحصر به فرد است
دیکر ابتدا یک بنای آرامگاه زیرزمینی با 3 اتاق در عمق 4 متری زمین را که قدمت آن به قرن چهارم می‌رسد، نشان می‌دهد. پس از آن سردابهایی در عمق 2 متری زمین و همچنین تونلها و راهروهایی در جنوب غربی ایاصوفیا را معرفی و این بنای تاریخی را یک سازه منحصر به فرد توصیف می‌کند.
وی با بیان اینکه ایاصوفیا، بزرگترین کلیسای ساخته شده توسط امپراتوری روم شرقی در استانبول است، گفت: ساخت ایاصوفیا که تا به امروز باقی مانده، در سال 532 آغاز شده و در سال 537 به پایان رسید. برخلاف سازه‌های مسقف، فضای اصلی در این سازه با آجر روی 4 طاق که توسط 4 پایه نگه داشته شده‌اند، پوشیده است.
دیکر با اشاره به اینکه در 2 متری زیر باغی در مقابل نمای شمال غربی ایاصوفیا سازه‌های زیرزمینی وجود دارد، تصریح کرد: اینها در واقع «دهلیز» اولیه سازه ایاصوفیا هستند. اگرچه روبنای حیاط سازه تا به امروز باقی نمانده اما زیرساختهای آن هنوز حفظ شده است.
وی با بیان اینکه 2 سال پیش تمام سازه های زیر زمینی اطراف ایاصوفیا را به صورت سه بعدی ثبت کرده‌اند، افزود: هدف ما در این مطالعه، مستند سازی زیر ساخت های ایاصوفیا و هم چنین رو بنای معماری آن و افزایش آگاهی برای رفع مشکلات موجود بود. در این طرح سازه های زیر زمینی حدود یک کیلومتری را اسکن کرده و بخش 668 متری از این سازه ها را به صورت سه بعدی ثبت کردیم. تمامی سازه‌های زیرزمینی را که می‌توانستیم به آن دسترسی داشته باشیم را نقشه برداری کردیم. تونلها به هم پیوسته‌اند اما با این حال برخی از اتصالات آنها به دلیل انسداد در طول زمان از بین رفته است.
دیکر افزود: آنها مانند رگ حیاتی ایاصوفیا هستند اما به دلیل قرن ها بی توجهی آسیب دیده اند. تحقیق، پاکسازی و مستند سازی سازه های زیرزمینی هم از نظر حفاظت از بنا های مربوط به آن و هم آشکار ساختن سایر سازه های زیرزمینی شهر که مربوط به آن است، حائز اهمیت است.
منبع خبر: خبرگزاری آناتولی
